Gisteren, 3 juli, verscheen onderstaande heldere bijdrage op doorbraak.be van de hand van Veerle Wouters en Hendrik Vuye over een van de ‘uitwassen’ van de vijfde staatshervorming van Verhofstadt: Het anti-blokkeringssysteem (ABS) of… hoe loontje soms om zijn boontje komt… We willen de tekst aan onze lezers niet onthouden.
Het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest ziet het levenslicht in 1989. Vanaf de oprichting van het gewest wordt voor sommige bevoegdheden een dubbele meerderheid vereist in het Brusselse Parlement. Dit betekent dat er een meerderheid moet zijn in de Nederlandse en de Franse taalgroep. Voor de Brusselse Vlamingen is dit een belangrijke waarborg. In het Brusselse Parlement zetelen immers 17 Vlamingen en 72 Franstaligen.
De volledige decumul van politieke mandaten is zo’n materie waarvoor een dubbele meerderheid is vereist. Onder decumul verstaat men dat een schepenambt of het burgemeesterschap van een Brusselse gemeente niet langer kan worden gecombineerd met een parlementair mandaat. Begin juni wordt gestemd over de decumul: 58 stemmen voor (PS, sp.a, Ecolo, Groen, cdH en DéFi), 23 tegen (MR, Open Vld, N-VA, CD&V en Vlaams Belang) en 3 onthoudingen.
De paars-groene staatshervorming van 2001: de afgezwakte dubbele meerderheid
Bij de vijfde staatshervorming (2001) wordt de dubbele meerderheid afgezwakt. Het is de staatshervorming van de paarsgroene regering-Verhofstadt. De dubbele meerderheid blijft wel de regel. Indien men deze niet bereikt bij de stemming, dan komt er een tweede stemming waarbij een meerderheid van de stemmen volstaat, op voorwaarde dat er ‘minstens een derde van de stemmen is in elke taalgroep’. Een derde van de stemmen in de Nederlandse taalgroep is dus voldoende. Deze tweede stemming kan niet vroeger dan dertig dagen na de eerste stemming worden gehouden. Dit afbouwen van de dubbele meerderheid te Brussel, is een verregaande toegeving aan de Franstaligen. Dit is ook gestemd door Vlaamse partijen: VLD (vandaag Open Vld), sp.a en Agalev (vandaag Groen).
Wie een put graaft voor een ander…
De grootste tegenstander van decumul is Brussels minister Guy Vanhengel (Open Vld). Hij verklaart aan La Libre Belgique dat men witter dan wit wil wassen. Hij wil geen ‘kleinburgerlijk model van ambtenaar-mandatarissen’. Hij besluit: ‘Niet met mij!’.
Alleen heeft Verhofstadt met zijn vijfde staatshervorming (2001) een put gegraven. Zeker, die put heeft hij voor een ander gegraven, namelijk voor het toenmalige Vlaams Blok. Maar wie een put graaft voor een ander…
En laat net dit nu gebeuren. Met 6 zetels op 17 hebben Groen en sp.a meer dan een derde van de stemmen in de Nederlandse taalgroep. Dus kunnen ze samen met de Franstaligen de decumul stemmen. Vanhengel valt dus regelrecht in de put die Verhofstadt heeft gegraven. Loontje komt hier om zijn boontje.
Het Vlaams Parlement steekt een stok in de wielen
Het Vlaams Parlement heeft vorige week een belangenconflict ingeroepen in het decumuldossier. Het initiatief gaat uit van N-VA, Open VLD en CD&V. In de motie kan men lezen dat het gebruik van het ABS-systeem een ‘fundamentele aantasting van de positie van de Brusselse Vlamingen’ is. Dat is inderdaad zo. Spijtig dat sommige Vlamingen dit hebben mogelijk gemaakt in 2001.
De meerderheidspartijen moeten dus beroep doen op de stemmen van het Vlaams Belang. O ironie! In 2001 heeft men met ABS het Vlaams Blok willen uitschakelen en nu moeten de Vlaamse partijen beroep doen op het Vlaams Belang om het ABS-systeem uit te schakelen. Loontje komt ook hier om zijn boontje.
Vlaams Belang steunt het belangenconflict. Fractieleider Chris Janssens laat deze open doelkans niet onbenut: ‘Laat het dus, collega’s, een les zijn voor iedereen, ook en zeker voor de indieners van deze motie. Wie aan de regels morrelt, wie denkt aan de spelregels van de democratie te moeten morrelen om een democratisch verkozen meerderheid, een democratisch verkozen partij buitenspel te zetten, krijgt vroeg of laat zelf het deksel op de neus. … Vermits men in het Brussels Parlement zelfs tot een beslissing wil overgaan zonder een meerderheid aan Vlaamse kant, is het vandaag vooral de democratische plicht van het Vlaams Parlement om deze motie goed te keuren’.
Groot Mechels ‘lawijt’: Bart Somers
We laten Somers even aan het woord: ‘We hebben regels afgesproken in Brussel dat voor sommige materies een dubbele meerderheid nodig is, niet voor alles, voor sommige materies. Die zijn bij bijzondere wet bepaald. Maar vandaag aanvaarden twee Vlaamse partijen dat die regel opzij wordt geschoven. Zij aanvaarden dat niet langer de helft maar slechts een derde van de Vlaamse Brusselaars akkoord moet gaan om een regeling in te voeren. Het gaat mij niet over de inhoud van de regel. Het gaat mij over het bewaken van die fundamentele principes. Ik vind het hoogst onverantwoord en onbegrijpelijk dat in wezen federale partijen zich op dat pad begeven. U zet de deur open voor de separatisten’.
Tot zover Bart Somers. Hij viseert sp.a en Groen, maar vergeet de historische verantwoordelijkheid van Open Vld. Het is Open Vld die samen met sp.a en Groen in 2001 de dubbele meerderheid aan flarden heeft geschoten.
Vlaams Parlement redt het politieke vel van Guy Vanhengel
Door het belangenconflict te stemmen redt het Vlaams Parlement het politieke vel van Guy Vanhengel. Meer nog, het Vlaams Parlement zorgt er zelfs voor dat er geen politieke rel ontstaat binnen de Brusselse regering geleid door PS’er Rudi Vervoort. O ironie (bis)!
Hoe moet het nu verder?
Bovendien is de termijn van maximaal 120 dagen (60+30+30) wel heel relatief. Toen de Franstalige Parlementen in de saga van de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde begonnen zijn met belangenconflicten, dan heeft het belangenconflict ingeroepen door het Waalse Gewest 285 dagen stand gehouden. Eerste minister Herman Van Rompuy (CD&V) legt in de Kamer uit dat de parlementaire vakanties niet worden meegeteld en dat er vertraging komt door de notificaties tussen assemblees. Zal er ook ditmaal zo geteld worden? Of is dit alleen Franstalige rekenkunde?
Decumul of gewoon cumul?
N-VA, CD&V, Open Vld en Vlaams Belang stemmen te Brussel tegen de decumul-regeling. Toch kan men moeilijk ontkennen dat het Brusselse Parlement een probleem heeft. Dit is geen parlement, schrijven we in ons Brusselboek, maar een ‘hoge vergadering van de Brusselse gemeenten’. De meeste parlementsleden hebben een gemeentelijk mandaat. Er zetelen in het Brusselse Parlement 7 burgemeesters (7,9 % van de parlementsleden) en 18 schepenen (20,2 %) De werking van het parlement wordt ongetwijfeld beïnvloed door deze samenstelling. Kan men echt verwachten dat dit parlement ooit zal beslissen om de 19 gemeenten te fuseren? Nochtans is ook dit een Vlaamse eis. Maar misschien heeft het Vlaamse klaroengeschal tegen de decumul niet zozeer te maken met een bezorgdheid voor de Vlaamse belangen te Brussel? Misschien zijn andere elementen doorslaggevend? Voor een goed begrip: dit zijn retorische vragen.