Vandaag lezen we op de vrt-webstek de visie van 7 Vlaamse partijen over de toekomst van België. Zoals gewoonlijk spreekt het Vlaams Belang klare taal.
Wat is de “ideale” staatsstructuur voor België? 7 Vlaamse partijen geven hun visie
Informateur George-Louis Bouchez (MR) veroorzaakt ophef met zijn uitspraken over een terugkeer naar een unitair België. Het doet de discussie weer oplaaien over onze staatsstructuur. Want politici hebben het vaak over confederalisme, separatisme of federalisme, maar wat bedoelen ze daar concreet mee? Wij vroegen via een online videogesprek aan 7 Vlaamse Kamerfractievoorzitters hoe de ideale staatsstructuur er voor hun partij uitziet.
Jihane Sliti, Nicolas Vlaeminck
N-VA pleit voor confederalisme
Dat de staatsstructuur en de communautaire kwestie belangrijke thema’s zijn voor de N-VA is niets nieuws. Ze pleiten al jaren voor wat ze zelf confederalisme noemen. Kamerfractieleider Peter De Roover omschrijft dit als een eenvoudige staatsstructuur. “Wij denken dat een heel dunne Belgische laag en alle bevoegdheden naar Vlaanderen en Wallonië, de mogelijkheid geven om op een democratische manier en zonder een al te ingewikkelde staatsstructuur, de kiezer te kunnen bieden wat die in het stemhokje heeft gevraagd.” Deze staatsstructuur is volgens de N-VA transparanter, duidelijker, minder ingewikkeld en goedkoper.
Het steeds groter verschil tussen Walen en Vlamingen zorgt er volgens De Roover voor dat er niet efficiënt aan politiek kan worden gedaan. “Je merkt dat in bijna elke discussie die tegenstelling tussen de Vlaamse kiezer en de Waalse kiezer, eigenlijk toch wel aan de basis ligt van het probleem om oplossingen te vinden. Zie de moeilijke Belgische staatsregeringsvorming vandaag, maar ook de vorige keren.”
Vlaams Belang wil splitsen
Voor Vlaams Belang is staatsstructuur een uiterst belangrijk thema, aangezien ze pleiten voor separatisme. Kamerfractievoorzitter Barbara Pas omschrijft dit als “de ontbinding van de Belgische staat en stichting van een onafhankelijke Vlaamse staat.” De huidige staatsstructuur werkt volgens Pas niet, is te ingewikkeld en belemmert Vlaanderen een efficiënt beleid op maat te voeren. “Het is enkel via die Vlaamse autonomie, dat de belangen van Vlamingen, van onze mensen op de eerste plaats kunnen worden gezet.”
Voor Vlaams Belang is het voeren van een beleid dat tegemoetkomt aan de wil van de Vlaamse kiezer, net het grootste voordeel van een onafhankelijk Vlaanderen. “Binnen België, met een Wallonië waarin vooral links en een Vlaanderen waarin vooral rechts wordt gestemd, is dat helemaal niet mogelijk.”
Voor CD&V is de staatsstructuur nooit af
Volgens Kamerfractieleider Servais Verherstraeten is de ideale Belgische staatsstructuur “een sterk land met sterke regio’s, die goed met elkaar samenwerken – in plaats van elkaar bekampen – en die elkaars beleid ondersteunen en versterken.” Voor CD&V is het moeilijk om één specifieke staatsstructuur te benoemen, omdat een staatsstructuur volgens hen nooit af is en er altijd ruimte is voor verandering. “Een staatsstructuur is altijd voor verbetering vatbaar. Iedere staatshervorming houdt gebreken in, ook de zesde.”
CD&V heeft een voorkeur voor de federale staatsstructuur, onder de voorwaarde dat het zwaartepunt bij de regio’s ligt, omdat ze het dichtst bij de burgers zitten. Op die manier kunnen regio’s een beleid opstellen op maat van hun eigen bevolking. “En daarom moet, hoe een volgende regering ook zal zijn samengesteld, ook het communautaire daar onderdeel van uitmaken.”
Open VLD wil betere samenwerkingen
Voor Open VLD is de ideale Belgische staatsstructuur het federalisme. Met andere woorden: de staatsstructuur behouden die we nu hebben. Toch is er volgens Kamerfractievoorzitter Egbert Lachaert ruimte voor verbetering: “Bij Open VLD zouden we graag met minder belastinggeld beter willen doen. Dat betekent dat alle overheden in ons land beter moeten samenwerken en dat de bevoegdheden beter moeten worden afgelijnd.”
Open VLD beschouwt vooral een goede samenwerking tussen de verschillende regio’s als noodzakelijk. “Ook rond de bevoegdheden die bij de regio’s en de federale staat zitten moet je goed samenwerken, om niet meer kosten op te leveren dan nodig en het efficiënt te laten draaien.”
SP.A wil sommige bevoegdheden federaliseren
SP.A pleit voor een federaal België en vindt dat er zelfs een aantal bevoegdheden opnieuw gefederaliseerd moeten worden. Met andere woorden: meer bevoegdheden voor de federale regering en minder voor de regio’s. Efficiëntie in een ingewikkeld land als België primeert voor Kamerfractieleider Meryame Kitir. Ze geeft daarbij het voorbeeld van klimaat: “Klimaat is nu verspreid in verschillende regeringen. Voor ons is het belangrijker om dat op federaal niveau te doen, zodat je een wet maakt en klimaatmaatregelen die worden genomen, voor alle Belgen gelden en we daar geen onderscheid in maken.”
Daarnaast geeft Kitir aan dat sociale zekerheid en pensioenen ook op het federale niveau moeten blijven: “Ik zou niet willen dat we naar een systeem gaan waar Walen een andere loopbaanjaar of pensioen hebben dan Vlamingen. Voor ons als SP.A is het duidelijk: 42 jaar en een pensioen van 1500 euro. Als je dat invoert is het belangrijk dat je dat voor alle Belgen invoert en dat je niet met verschillende maatregelen komt.” De Kamerfractieleider vindt dat gelijkheid voor alle Belgen moet worden gewaarborgd, omdat er anders een interne concurrentie ontstaat in eigen land.
Groen wil meer samenwerking
Voor Groen is het debat rond een nieuwe staatsstructuur niet de grootste prioriteit op dit moment. Volgens Kamerfractievoorzitter Kristof Calvo zijn thema’s als klimaat, armoedebestrijding en lange files belangrijker. “Het is natuurlijk ook wel ergens een thema dat je niet mag vergeten. Ons land kan een stukje efficiënter en een stukje eenvoudiger.”
“Het is veel te ingewikkeld en er zijn te veel politici”, deze nadelen van een federale structuur ontkent Calvo niet, maar toch blijft voor Groen de huidige structuur ideaal. Alle bevoegdheden opnieuw federaliseren, is dat niet. “Alles terug Belgisch maken is geen goed idee. Dat is denk ik de kracht van deze formule: een sterk Vlaanderen, in een sterk België. Je kan en Vlaming en Belg zijn. Je hoeft helemaal niet te kiezen. Wat er wel meer moet gebeuren, is opnieuw politici die samenwerken.” Net die samenwerking is belangrijk voor Groen: “Naast sommige verschillen zijn er ook veel gelijkenissen tussen Vlamingen en Franstaligen. Ik denk zelfs dat Pierre uit Charleroi en Pieter uit Oostende, heel vaak dezelfde dromen en dezelfde bezorgdheden hebben.”
PVDA wil herfederaliseren
PVDA ziet de ideale staatsstructuur als volgt: een federale staat waar efficiëntie en solidariteit centraal staan. Volgens Kamerfractieleider Raoul Hedebouw werkt het huidige systeem niet. De oplossing daarvoor is het opnieuw federaliseren van een aantal bevoegdheden als mobiliteit, energie en fiscaliteit. “Komaan, dat kan toch niet dat wij vier ministers van Mobiliteit hebben die allemaal in de file staan. Dat wij gewoon vier ministers van Klimaat hebben en we kunnen nog altijd niets beslissen in dit land. Vier ministers van Energie en we betalen onze factuur alleen maar duurder en duurder.”
Het communautair debat en staatsstructuur zijn belangrijke thema’s voor de PVDA, omdat ze zich beschouwen als de ‘laatste heel fier nationale partij in België’. “In die zin is dat communautair debat iets belangrijks voor ons. Als men hoort dat men het land wil splitsen, dan zeggen wij als PVDA: wij zijn één, nous sommes un.”